Podział spadku przez sąd..
Do dwóch koniecznych postępowań przeprowadzanych po zmarłej osobie należy postępowanie spadkowe umożliwiające uzyskanie potwierdzenia nabycia spadku po zmarłym, jak również postępowanie o spadku między spadkobiercami. Postępowanie to może odbywać się u notariusza, choć znacznie częściej przeprowadzane jest na drodze sądowej.
Dział spadku
Podczas pierwszego postępowania, jakim jest potwierdzenie nabycia spadku, sąd nie zajmuje się analizowaniem tego, jakie składniki majątkowe wchodziły w skład spadku, jak również nie dokonuje podziału składników masy spadkowej pomiędzy spadkobierców. Te kwestie są już przedmiotem kolejnego etapu postępowania – sprawy o dział spadku. W ramach drugiego etapu dokonuje się ustalenia wartości masy spadkowej, a następnie definitywnego podziału i rozliczenia masy spadkowej. Dział może być dokonany umownie u notariusza, ale w przypadku braku porozumienia dokonuje go sąd.
Dział spadku przed sądem
Sąd ma trzy możliwości dokonania działu spadku. Po pierwsze może dokonać podziału fizycznego przedmiotów wchodzących w jego skład, a więc przyznać spadkobiercom przedmioty według wielkości ich udziału w spadku. W ramach tego podziału możliwe jest ustalenie dopłat na rzecz spadkobierców, jeśli w inny sposób nie da się doprowadzić do sytuacji, kiedy wartość przedmiotów przyznanych spadkobiercom będzie równa udziałowi w spadku. Druga droga to przyznanie niektórych przedmiotów ze spadku jednemu albo kilku spadkobiercom z ustaleniem obowiązków spłat na rzecz pozostałych. Ponadto możliwe jest dokonanie podziału cywilnych składników majątkowych, a więc sprzedaż majątku spadkowego i podział uzyskanej kwoty między spadkobierców według wielkości ich schedy spadkowej.
Skutki działu spadkowego
Dział spadku powoduje zarówno skutki prawne, jak i faktyczne. Skutki prawne polegają przede wszystkim na tym, że zmienia się odpowiedzialność za długi spadkowe – każdy z dotychczasowych współspadkobierców odpowiada samodzielnie. Ponadto do majątków osobistych poszczególnych spadkobierców wchodzą przyznane im prawa majątkowe. Skutki faktyczne polegają natomiast przede wszystkim na tym, że majątek, który dotychczas objęty był wspólnością, po dziale spadku przestaje istnieć jako całość. Nie ma ograniczeń czasowych odnoszących się do dopełnienia formalności związanych z przeprowadzeniem spraw spadkowych, jednak nawet jeśli spadkobierca jest jeden, nie może rozporządzać niektórymi przedmiotami wchodzącymi w skład spadku aż do momentu przeprowadzenia całego postępowania spadkowego.