Zrzeczenie się spadku – pomoc Notariusza

Spadek to ogół praw i obowiązków (o charakterze zarówno prywatnoprawnym, jak i majątkowym) należących do spadkodawcy, które w chwili jego śmierci przechodzą na spadkobierców w drodze dziedziczenia – na przykład ustawowo bądź na podstawie testamentu. Jednak w niektórych przypadkach potencjalny spadkobierca ma prawo odmówić przyjęcia spadku – wtedy notariusz sporządza umowę odrzucenia bądź zrzeczenia się spadku.

Różnica pomiędzy odrzuceniem a zrzeczeniem się spadku.

Kodeks prawa cywilnego przewiduje dwie możliwości na wyłączenie dziedziczenia – odrzucenie spadku lub jego zrzeczenie się. Wydawałoby się, iż są one tożsame – jeden i drugi wyklucza spadkobiercę z prawa dziedziczenia. Jednak prawo ściśle określa różnice pomiędzy nimi. Odrzucenie spadku może być dokonane jedynie po śmierci spadkodawcy – jest to jednostronne oświadczenie, na które nie jest potrzebna niczyja zgoda. Potencjalny spadkobierca najczęściej odrzuca spadek po to, aby nie odziedziczyć długów spadkowych.

Natomiast zrzeczenie się spadku musi być zawarte jeszcze za życia spadkodawcy. Jego zasady określa artykuł 1048 kodeksu cywilnego, który mówi, iż spadkobierca ustawowy może zawrzeć umowę ze spadkodawcą, na podstawie której zrzeka się prawa do dziedziczenia. Przykład: Janusz ze swoim synem Karolem postanawiają, iż zawrą umowę o zrzeczenie się spadku. W tym celu udają się do kancelarii notarialnej, której siedzibą jest Poznań i podpisują stosowną umowę. W jej wyniku Karol – chociaż byłby jedynym spadkobiercą – nie jest brany pod uwagę w postępowaniu spadkowym.

Skutki prawne zrzeczenia się spadku

Osoba podpisująca ze spadkodawcą umowę o zrzeczenie się spadku nie jest traktowana jako spadkobierca. Oznacza to, iż zostaje ona wyłączona od dziedziczenia tak, jakby nie dożyła otwarcia spadku. W praktyce oznacza to, iż nie otrzyma ona także zachowku bądź innych korzyści, które mogłyby jej przypadać z mocy ustawy. Wyjątkiem jest tu dziedziczenie testamentowe – jeżeli spadkodawca sporządzi testament na korzyść spadkobiercy (pomimo zawarcia umowy o zrzeczenie się spadku), to spadkobierca ma prawo do przyjęcia danego zapisu. Należy przy tym podkreślić, iż zrzeczenie się spadku dotyczy także osób zstępnych osoby zrzekającej się, czyli jego dzieci i wnuków. Umowa zrzeczenia się spadku nie jest dożywotnia i może zostać uchylona. Czynność taką przeprowadza notariusz – sporządzając odpowiedni akt notarialny.